Öz bacarıqlarını genişləndirmək üçün heç
də başını keçəl qırxdıraraq Tibetin şəhər kənarında manax olmaq və ya
şübhəli özünü təkmilləşdirmə kursuna yazılmaq mütləq deyil. Məsələn,
əldə adicə balaca xatırlatma işarələri qoymaq yaddaş texnikasının daha
məhsuldar növüdür. Ardı çox maraqlıdır.
Yaddaşın, müşahidə qabiliyyətinin,
məntiqin və təxəyyül qabiliyyətinin inkişafı üçün sizə bir neçə faydalı
məşq üsulu təqdim edirik. Bu kiçik məşqləri digər işlərdən ayrılmadan da
həyata keçirmək olar.
1. Rober Uden metodu
Məşq üçün məkan: küçə vitrinləri, super-market rəfləri
Rober Uden –məşhur fransız sehrbazı və
Harri Qudinin kumiri olmuşdur. Gənc yaşlarında ikən o, gündəlik olaraq
öz müşahidə qabiliyyətini məşq etdirirdi. Dükanların yanından keçərkən,
Rober vitrinə tələsik nəzər salır, daha sonra üzünü döndərir və bir neçə
addım atdıqdan sonra gördüyü hər bir məhsulun vitrindəki yerini, həm də
onun görünüşünü dəqiq xatırlamağa çalışırdı: rəng, ölçü, forma. Hər gün
o, bu tapşırığın öhdəsindən daha sürətlə gəlirdi. Çox qısa bir müddətə
o, elə hazırlıq səviyyəsinə çatır ki, piştaxtada olan malların
xüsusiyyətlərini hətta qaça-qaça təsvir edə bilir.
2. London cibgirləri metodu
Məşq üçün məkan: harda olsa, klassik variant -Portobello-roud
19-cu əsrdə London və Paris şəhərlərinin
küçə dəstələrində, sözün əsl mənasında quldur məktəbləri fəaliyyət
göstərirdi, burada təcrübəli soyğunçular cavanlara cibgirlik sənətinin
incəliklərini öyrədirdi. «Oliver Tvist» əsərində olduğu kimi, Fedcin
timsalında qoca oğru ovcunda bir neçə gərəksiz əşya tuturdu –məsələn iki
düymə, beş pens və bir nişan üzüyü. “Müəllim” bu əşyaları
“tələbələrinə” cəmi bir neçə saniyəliyə göstərir, sonra onlardan
gördükləri hər bir predmeti təsvir etməyi tələb edirdi, sonra isə o
görünməz şəkildə predmetlərdən hər hansı birini yox edirdi və uşaqlar
dərhal hansı əşyanın itdiyini söyləməli idilər.
3. Canni Rodari metodu
Məşqlər üçün yer: təxəyyül
Özünün «Fantaziya qrammatikası»
kitabında Canni Rodari təxəyyülü və əhvalat uydurmaq qabiliyyətini necə
inkişaf etdirmək haqqında danışır. Tapşırıqlardan biri –gülməli
fərziyyələr irəli sürməkdir. «Məsələn Sisiliyanın düymələri qırılıb
açılsaydı, görən nə olardı? Bəs bir gün qapınızı ilanlar döyüb, sizdən
yarpız istəsəydi onda nə baş verərdi?». Digər tapşırıq isə beyində
xüsusi formada təsvirlər canlandırmaqdır. Məsələn müdir rolunda olan
itlər, onların müavini olan pişiklər, mikro-menecer begemotlar. Bundan
əlavə bir sıra beyni inkişaf etdirəcək oyunlar: bilməcələr, hekayələr
düzəltmək, qəzetlərdən çıxarışlar və s qoşub danışmaq.
4. Ayvazovski metodu
Məşq üçün məkan: pəncərədən , eyvandan və evin damından baxdıqda qarşınızda cilan mənzərə
Əksər rəssamların çox əla göz yaddaşı
vardır. Siz də göz yaddaşını inkişaf etdirə bilərsiniz. Bunu pəncərədən
açılan mənzərəni və metro sərnişinlərini seyr edərək həyata keçirmək
mümkündür. Baxışınızı bir insanın və ya əşyanın üzərinə dikərək bir neçə
saniyə ərzində saxlayın. Obyekti bütün detalları ilə yadda saxlamağa
çalışın. Daha sonra gözünüzü yumaraq onu təsəvvür edin. Sonra isə
tədqiqat predmetinə bir daha nəzər salın, obrazı beyninizdə bir də
canlandırın. Məşğələni davam etdirin. Insanlar cizgilərini və ya yoldan
keçənlərin cüssələrini yadda saxlayaraq onları təsvir etmək, rəsmlərini
çəkmək olar, həmçinin muzeydəki şəkillərə yadda saxlamağa cəhd edin. Ya
da kibrit çöpləri ilə məşq etmək olar, stolun üzərinə 4-6 çöp atın və
onların necə düşdüyünü yadda saxlayın. Məşq etdikcə hər dəfə çöplərin
sayını artırın.
5. İtalyan oğlanları metodu
Məşq üçün məkan: növbələr
Uilyam Atkinson yazır ki, belə bir
mənzərənin Çikaqoda şahidi olub: italyan qəzetçiləri, tipoqrafiyanın
qarşısında dayanıb, yeni qəzetinin yeni sayının çıxmasını gözləyərkən
“Morra” adlı oyun oynayır. Biri digərinə öz yumruğunu göstərib,
qışqıraraq «Моrrа!» deyir, bu zaman o barmaqlarının bir neçəsini bükür,
digərləri isə açıq qalır. İkinci oyunçu isə dərhal hansı barmaqlarının
açıq qaldığını deməlidir. Əgər deyə bilmirsə və ya ləngiyirsə -qəzet
dəstəsini onun başına çırpırlar. «Morra» bir növ «Daş-qayçı- kağız»
oyununa oxşayır, bu sadə oyunu hələdə balaca uşaqlar mərc gələrkən
istifadə edir.
6. Siseron metodu
Məşq üçün məkan: şəxsi otağın
Otağınız boyu gəzin, qapıdan başlayaraq,
hər bir küncə nəzər salın, Əlbəttə bu məkan onsuz da sizə kifayət qədər
yaxşı tanışdır. Indi isə yadda saxlanması lazım olan şeyləri xəyali
olaraq otağın müxtəlif hissələrində yerləşdirin. Bu sizin alman dilindən
əzbərləməli olduğunu fellər, hazırladığınız təqdimatın statistik
göstəriciləri, məruzənin hesabat hissəsi və s ola bilər. Əgər çətin
gəlirsə, onda lazımı sözləri kağızların üzərində yazıb, onları
divarlardan asın və sonra otaq boyu bir neçə dəfə gəzişin. Bu işə
yaramalıdır. Məkan assosiasiyası metodunu ya Siseronun ya da Simonidin
adı ilə bağlayırlar. Birinci onu çıxışlara hazırlaşarkən istifadə
edirmiş, ikinci isə eyni düşünmə tərzini bir az fərqli və daha kədərli
situasiyada istifadə etməli olub. Simonid bir simpoziumda qonaq idi.
Birdən həmin yerin tavanı uçaraq, iştirakçı qonaqların üstünə düşmüşdü.
Yalnız Simonid qalıqların altından sağ çıxdı. Sonra isə o kimin harada
oturduğunu xatırlayaraq, qohumlara meyitləri tanımağa kömək etməli
olmuşdu.
7. Yoqa metodu
Məşq etmək üçün məkan: harada olsa fərqi yoxdur
Özünü inkişaf məsələsində həqiqətən
uğura nail olmuş insanlar olan yoqa ustalarından bəzi elementləri
mənimsəmək olar. Diqqətlilik meditasiyasını isə istənilən bir şəraitdə
sınamaq və məşq etmək olar: velosipeddə yürüş edərkən, duş qəbul
edərkən, mühazirədə oturanda, amma yaxşısı özünlə tək qalanda. Bu
metodun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, həyatın hər bir anını dərk
edəsən. Öz vücudundan gələn siqnallara qarşı həssas olasan. Sizin bir
kündən digərinə ritmik şəkildə yerişinizi də meditasiya hesab etmək
olar, sadəcə bu vaxt vacibdir ki, sizin diqqətiniz hərəkətdə cəmlənmiş
olsun. Düz xətt üzrə 5-10 addım atın. Yumşaq hərəkət edin, elə davranın
sanki filmdə çəkilirsiniz. Pəncənin necə qoylumasına, dabanın necə
qalxmasına və ağırlığın bir ayaqdan digərinə necə ötürülməsinə diqqət
yetirin. Gün ərzində öz-özünə artıq sizin üçün vərdiş halını almış və
xüsusi zəhmət tələb etməyən işləri necə yerinə yetirdiyinizi izləyin.
Müəyyən vaxt fasilələrindən sonra hansı formada əyləşdiyinizə diqqət
yetirin, məsələn hər dörd saatdan bir siz hansı pozada olursunuz.
(c) Banker
(c) Banker
No comments:
Post a Comment